Eerlijke uurvergoeding voor stagiair-architecten: een gedeelde verantwoordelijkheid
Brussel, vrijdag 29 september 2023 - Op donderdag 28 september verscheen in De Standaard een opiniestuk van een jonge architect waarin de lage vergoeding en de schijnzelfstandigheid bij stagiair-architecten aan de kaak wordt gesteld. De Orde van Architecten deelt de frustraties en bezorgdheden hierrond, maar is van mening dat de verantwoordelijkheid hiervoor moet worden gedragen door het volledige architectenkorps.
Een misverstand dat de Orde de wereld wil uithelpen gaat over haar aanbeveling omtrent de minimum uurvergoedingen voor stagiairs die werken onder het statuut van zelfstandige. “Het is een wijdverspreid misverstand dat deze uurvergoedingen automatisch dienen gehanteerd te worden,” zegt Jan Melis, voorzitter van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten. “Het gaat hier weldegelijk over een minimum – zonder dit minimum zouden vergoedingen soms zelfs nóg lager liggen. Stagemeesters en stagiairs zijn volledig vrij om hogere uurvergoedingen overeen te komen. We constateren dat er heel wat stagemeester zijn die hun stagiairs een uurloon aanbieden dat beduidend hoger ligt dan onze minima”.
Durf te onderhandelen voor een correct ereloon
Maar jammer genoeg worden de provinciale raden tegelijk nog regelmatig geconfronteerd met stagemeesters die stageovereenkomsten voorleggen waarin minder dan de voorgehouden minimumverloning is voorzien. Belangrijkste argumenten die hierbij worden aangehaald zijn de grote investeringen die moeten worden gedaan en de onvoldoende kennis en kunde van de afgestudeerden. Tegelijk worden die ondermaatse vergoedingen ook aanvaard door stagiair-architecten. Het gaat hier dus om een gedeelde verantwoordelijkheid: Orde – stagemeester – stagiair-architect.
“Jaarlijks organiseren we samen met Netwerk Architecten Vlaanderen een evenement voor laatstejaarsstudenten architectuur en eerstejaarsstagiairs waar we telkens de nadruk leggen: zorg er bij het opmaken van het stagecontract voor dat je correct wordt vergoed. Durf te onderhandelen,” zegt Jan Melis. “We willen tegelijk ook een oproep doen aan alle stagemeesters: zorgt ervoor dat uw stagiairs correct worden vergoed. Want stap je op een verkeerde manier in het beroep, dan heeft dit gevolgen voor je verdere carrière.”
Zelfstandige of bediende: een bewuste keuze
De vooropgestelde minima zijn inderdaad enkel van toepassing voor zelfstandigen, omdat er voor stagiairs in bediendenstatuut reeds een wettelijk minimaal loon via paritair comité 336 geldt. Maar dat betekent geenszins dat de Orde een lans breekt voor zelfstandigheid. Meer nog: het bediendenstatuur wordt zelfs aangemoedigd. Het biedt een betere bescherming en zorgt voor een duurzamer personeelsbeleid “Maar ook hier merken we dat heel wat stagiair-architecten een voorkeur hebben voor het statuut van zelfstandige. Omwille van de vrijheid, de mogelijkheid om te combineren met eigen werk,” zegt Jan Melis.
Samen problemen aanpakken
De Orde van Architecten erkent het probleem van te lage erelonen en schijnzelfstandigheid. Het pleit dan ook voor structureel overleg met vertegenwoordigers uit diverse beroepssectoren, overheden en het onderwijs. Tegelijk moet de wedstrijdcultuur worden aangepakt, in samenwerking met de beroepsverenigingen. Tot slot moet ook meer en beter worden ingezet op ondernemerschap, te starten in het onderwijs, over de stage en verdergezet via permanente vorming doorheen de uitoefening van het beroep.